Chương trình truyền thông giáo dục sức khỏe thông qua chuyên mục “Sức khỏe cho mọi người” bằng tiếng Cơ Tu, phát sóng trong chương trình truyền hình tiếng Cơ Tu năm 2020 tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Căn cứ Công văn số 869/UBND-VX ngày 24/3/2009 của UBND tỉnh Quảng Nam về chương trình tuyên truyền GDSK bằng tiếng dân tộc cho cộng đồng dân tộc thiểu số miền núi Quảng Nam, Chương trình đã được triển khai xuyên suốt mỗi 2 tuần một chuyên mục, phát vào tối thứ 6 và chủ nhật từ năm 2009 trên sóng phát thanh - truyền hình Quảng Nam cho đến nay.
Dân tộc Cơ Tu ở Quảng Nam sống chủ yếu ở các huyện Tây Giang (chiếm hơn 90% dân số của huyện), huyện Đông Giang (73,23%) và huyện Nam Giang (hơn 50%). Cơ Tu cũng là một trong những dân tộc có phong tục tập quán rất đa dạng. Dân tộc Cơ Tu sử dụng ngôn ngữ riêng của dân tộc mình. Có những phong tục tập quán tốt thể hiện nét đẹp văn hóa và tinh thần của các dân tộc miền núi, song vẫn còn những phong tục tập quán cũ, lạc hậu ảnh hưởng đến sức khỏe. Bên cạnh đó, trình độ dân trí thấp, kinh tế chậm phát triển, đặc biệt các xã vùng sâu, vùng xa. Xuất phát từ những điều kiện địa lý, khí hậu kinh tế, xã hội riêng nên tình hình sức khỏe và bệnh tật trong đồng bào Cơ tu cũng bị ảnh hưởng sâu sắc.
Trước tình hình đó, xác định nhiệm vụ truyền thông giáo dục sức khỏe cho đồng bào qua kênh thông tin trên sóng Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh là cần thiết, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam đã có kế hoạch chuyển tải nội dung về giáo dục sức khỏe tại chuyên mục “Sức khỏe cho mọi người” bằng tiếng Cơ Tu một cách đầy đủ nhất.
Tại Trung tâm, công tác chỉ đạo, kế hoạch thực hiện hằng năm đã được lãnh đạo chú trọng, đầu tư, năng lực cán bộ thực hiện chuyên mục cũng được nâng lên từng bước. Thông qua hệ thống tổ chức và mạng lưới truyền thông giáo dục sức khỏe tại cơ sở, chương trình thực hiện mang lại hiệu quả hiệu quả kép.
Để có được một nội dung phát sóng truyền hình, cán bộ y tế, phóng viên chuyên mục tại trung tâm phải có những đợt công tác lên tận nơi ở của đồng bào Cơ tu, chọn những thôn đông dân và có nhà Gươl đóng ở trung tâm. Nhờ vào cán bộ y tế xã và mạng lưới cộng tác viên thôn bản, đồng bào được mời đến. Tại đây đồng bào được các bác sỹ của chính dân tộc mình hướng dẫn các nội dung chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bằng tiếng Cơ Tu, phóng viên chuyên mục có nhiệm vụ quay hình về cắt dựng lại thành nội dung cô đọng, súc tích kèm theo hình ảnh minh họa sinh động để phát trong chuyên mục. Như vậy để có một nội dung phát sóng, trước tiên, một nhóm đồng bào đã được truyền thông giáo dục sức khỏe trực tiếp, đây là một kênh truyền thông hiệu quả mà nếu không có sự đầu tư, tâm huyết sẽ không thể dễ dàng thực hiện.
Với phương châm thực hiện theo tiêu chí đơn giản dễ hiểu, dễ làm theo và phù hợp với phong tục tập quán của người dân, mỗi nội dung chuẩn bị cho mỗi chuyên mục “Sức khỏe cho mọi người” bằng tiếng Cơ-Tu đều được cán bộ y tế tại trung tâm Kiểm soát bệnh tât chọn lọc, biên tập kỹ lưỡng, nội dung vừa phù hợp chủ đề vừa theo sự diễn biến của tình hình bệnh tật địa phương, bác sỹ tại cơ sở phải thông thạo cả tiếng Kinh lẫn tiếng Cơ tu để có thể dịch nội dung và hướng dẫn lại cho đồng bào mình bằng tiếng Cơ Tu. Chính vì thế mà hằng năm chuyên mục đã chuyển tải đến đồng bào Cơ Tu rất nhiều nội dung phong phú, phải kể đến những nội dung đã đáp ứng kịp thời nhu cầu truyền thông của đồng bào như phòng bệnh Sốt rét, bệnh Bạch hầu, bệnh Sốt xuất huyết, bệnh dại, truyền thông phòng chống COVID-19,… các nội dung chăm sóc sức khỏe khác như chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe vị thành niên, kế hoạch hóa gia đình, phòng chống tảo hôn,…
Từ sự hoạt động đồng bộ từ khâu chuẩn bị đến khâu hoàn tất để cho ra một sản phẩm truyền hình, hiệu quả truyền thông của chuyên mục “Sức khỏe cho mọi người” bằng tiếng Cơ- Tu thể hiện rõ nét. Tỷ lệ đồng bào được nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi phòng bệnh, chữa bệnh, tự bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng đã được nâng lên đáng kể. Trong đợt truyền thông để ghi hình Tại thôn Voong xã Tr,Hy, Chị Briu Thị Bôn, một người dân tại thôn cho biết: người dân ở đây rất phấn khởi vì được truyền thông rất nhiều vấn đề về chăm sóc sức khỏe mà trước đây họ chưa được biết, Chị Bôn và bà con cũng cho biết thêm, họ sẽ theo dõi các chương trình trong các chuyên mục Sức khỏe cho mọi người bằng tiếng Cơ- Tu sắp tới phát vào tối thứ 6 và chủ nhật trong tuần để nghe lại lần nữa các hướng dẫn của bác sỹ và thấy được hình ảnh của chính mình phát trên đài Phát Thanh - Truyền hình Quảng Nam.
Có thể nói, với việc thực hiện hiệu quả Chương trình truyền hình chuyên mục “Sức khỏe cho mọi người” bằng tiếng Cơ- Tu phù hợp với trình độ, ngôn ngữ và phong tục tập quán đã giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho đồng bào Cơ Tu trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Qua đây thể hiện phần nào vai trò và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vùng cao, để người dân đã có được nhận thức tốt hơn trong phòng bệnh, xây dựng nếp sống vệ sinh, rèn luyện thân thể, thực hành lối sống lành mạnh theo hướng có lợi cho sức khỏe. Đây cũng là một thành quả góp phần vào thắng lợi chung của nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong toàn tỉnh.
Long Cảnh