Trong những ca mắc COVID-19 trong cộng đồng hiện nay, có một số bệnh nhân xét nghiệm lần 3 mới phát hiện nhiễm bệnh làm không ít người tỏ ra lo lắng vì trước đó kết quả xét nghiệm PCR của họ cũng âm tính.

Trong 2 ngày 16-17.8, tại Sở Y tế Quảng Nam và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Nam, gần 250 đối tượng được lấy mẫu xét nghiệm tầm soát lây nhiễm COVID-19.

Toàn bộ cán bộ, viên chức, người lao động CDC Quảng Nam, các đội Cơ động phản ứng nhanh trong công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19 của Sở Y tế và các đối tượng liên quan được lấy mẫu. Sáng 18/8 đã có 100% mẫu cho kết quả âm tính.

Trước đó, ngày 14/8/2020 CDC Quảng Nam đã lấy mẫu lần 1 cho toàn bộ trung tâm để tầm soát nguy cơ nhiễm COVID-19.

Lấy mẫu tại cơ sở 2 CDC Quảng Nam. Ảnh L.C

Qua việc xét nghiệm sàng lọc Covid-19 nhằm phát hiện sớm lây nhiễm và tạo sự yên tâm cho đội ngũ cán bộ trực tiếp chống dịch của Sở Y tế và CDC Quảng Nam để tiếp tục nhiệm vụ phòng chống dịch.

Ánh Minh

Chiều hôm qua 12/8/2020, Đội số VI - đội cơ động phản ứng nhanh trong công tác phòng chống dịch COVID-19 của CDC đã phối hợp với trung tâm y tế huyện Quế Sơn thực hiện lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 tại xã Quế Xuân 1 huyện Quế Sơn.

Lấy mẫu tại trạm y tế Quế xuân 1, ảnh Văn Việt

Mặt dù trời mưa giông tầm tả, điện cúp nhưng với tinh thần trách nhiệm Đội cơ động cùng với địa phương quyết tâm hết 156 mẫu cho tất cả những ca F1, những người trở về từ Đà Nẵng tại xã Quế Xuân 1.

Lấy mẫu trong lúc trời mưa giông, ảnh Văn Việt

Bắt đầu từ 13h30 trong điều kiện mưa to, ánh sáng thiếu nên các lực lượng phải lấy đến hơn 17h mới hết lượng mẫu cho bà con ở đây.

Long Cảnh

CN. Hoàng Xuân Tư
Từ ngày 01/4/2020, khu xét nghiệm sinh học phân tử, phát hiện SARS-CoV-2 của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam đi vào hoạt động. SARS-CoV-2 là một virus mới mà trước đây chưa tìm thấy trên người, chúng ta chưa có nhiều thông tin để phát triển, tối ưu các kỹ thuật xét nghiệm. Hiện tại quá trình phát hiện SARS-CoV-2 chủ yếu sử dụng bộ dụng cụ dựa trên phản ứng chuỗi polymerase (PCR). Phương pháp này khuếch đại RNA SARS-CoV-2 từ dịch họng của bệnh nhân để có thể phát hiện ra một lượng nhỏ virus. Kỹ thuật xét nghiệm chủ yếu để phát hiện SARS-CoV-2: Một loại phát hiện virus thông qua vật liệu di truyền (acid nucleic-ARN) của virus và một loại phát hiện đáp ứng miễn dịch với virus này.
Kỹ thuật phát hiện vật liệu di truyền của virus là các kỹ thuật sinh học phân tử dựa vào nguyên lý khuếch đại gen (acid nucleic-ARN) của SARS-CoV-2. Kỹ thuật thường dùng nhất là PCR (Polymerase Chain Reaction-phản ứng chuỗi trùng hợp). Các kỹ thuật này phát hiện sự có mặt của ARN virus trong mẫu bệnh phẩm từ người nhiễm virus. Loại bệnh phẩm thường dùng nhất là dịch ở họng mũi (tỵ hầu) và họng miệng. Dùng dụng cụ chuyên dụng-tăm bông- đưa vào mũi với độ sâu nhất định để lấy dịch tỵ hầu và tăm bông đưa vào họng miệng của bệnh nhân để lấy dịch ở đây.
Theo khuyến cáo, để phát hiện SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật PCR nên lấy cả hai loại bệnh phẩm này. Tuy nhiên, khả năng phát hiện virus ở dịch họng mũi cao hơn ở dịch họng miệng. Cả hai loại dịch từ một người rồi để chung vào một ống có môi trường bảo quản. Môi trường này được vận chuyển về phòng xét nghiệm để xử lý, tách vật liệu di truyền, thực hiện kỹ thuật PCR (thuật ngữ đầy đủ trong trường hợp này là Realtime Reverse Transcription-PCR) để phát hiện sự có mặt của virus trong bệnh phẩm.
Ngoài hai loại dịch kể trên, một số loại dịch tiết ở đường hô hấp dưới như đờm, dịch rửa phế quản… cũng có thể được dùng để xét nghiệm. Một điều cần lưu ý là, khả năng cũng như tỷ lệ phát hiện SARS-CoV-2 ở từng loại bệnh phẩm, từng lần lấy bệnh phẩm sẽ khác nhau ngay cả ở cùng một người và khác nhau giữa người này với người khác. Đặc biệt, khả năng phát hiện được virus cũng thay đổi qua các giai đoạn của bệnh.
Như vậy, độ nhạy của xét nghiệm trong thực tế của bất cứ kỹ thuật nào rất khó xác định chính xác (và chắc chắn là không được 100% như kỳ vọng về mặt lý thuyết). Kết quả của một xét nghiệm âm tính cũng không có nghĩa là người đó không bị nhiễm virus. Nếu một kết quả xét nghiệm cho kết quả dương tính cũng cần phải xem xét khả năng dương tính giả. Do vậy, việc phối hợp xét nghiệm với đánh giá các yếu tố trên lâm sàng cũng như tiền sử dịch tễ là rất quan trọng.
Đặc biệt cần lưu ý là độ chính xác của kỹ thuật bị ảnh hưởng bởi khá nhiều yếu tố khác nhau như khi lấy bệnh phẩm có đúng vị trí không, đủ lượng dịch, lượng virus trong dịch không, bệnh phẩm có được vận chuyển, bảo quản đảm bảo các điều kiện tối ưu không, việc xử lý bệnh phẩm có đúng qui định, RNA của virus có bị phá huỷ không, các khâu của quá trình xét nghiệm có được đảm bảo theo yêu cầu của Hệ thống quản lý chất lượng xét nghiệm tại cơ sở y tế hay không. Nếu toàn bộ các yếu tố trên được đảm bảo, việc xét nghiệm phát hiện SARS-CoV-2 giúp xác định người nhiễm để chẩn đoán, điều trị, giám sát cũng như quản lý bệnh nhân và cộng đồng.
Ngoài ra việc cung ứng hóa chất sinh phẩm và vật tư tiêu hao bao gồm tăm bông lấy dịch họng mũi, họng miệng, hóa chất tách chiết RNA, hóa chất thực hiện PCR phải đảm bảo tính liên tục và an toàn của các vấn đề liên quan đến test xét nghiệm.

CN. Hoàng Xuân Tư - Phó phụ trách khoa XN-CDHA-TDCN, trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam. 31/3/2020
Bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona (Covid-19) là bệnh truyền nhiễm cấp tính thuộc nhóm A. Kể từ khi chùm ca bệnh ghi nhận tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc được báo cáo cho Tổ chức Y tế Thế giới vào ngày 03 tháng 12 năm 2019. Hiện bệnh đã lây lan ra hơn 200 quốc gia/ vùng lãnh thổ trên toàn cầu ghi nhận trường hợp mắc. Tại Việt Nam bệnh cũng đang diễn biến phức tạp, đặt công tác an toàn sinh học trong lấy mẫu, bảo quản và vận chuyển mẫu bệnh phẩm covid-19 là vấn đề cần được quan tâm.
Bệnh phẩm nghi nhiễm Covid-19 phải được thu thập bởi các nhân viên y tế đã được tập huấn về an toàn sinh học. Tất cả các mẫu bệnh phẩm được thu thập để điều tra trong phòng xét nghiệm nên được coi là có khả năng lây nhiễm và các nhân viên y tế thu thập hoặc vận chuyển mẫu bệnh phẩm phải tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn về phòng chống nhiễm khuẩn và các quy định quốc gia hoặc quốc tế về vận chuyển hàng hóa nguy hiểm (các chất gây lây nhiễm) để giảm thiểu khả năng phơi nhiễm với mầm bệnh.
Thực hiện các biện pháp an toàn sinh học trong việc thu thập, lưu giữ mẫu bệnh phẩm, đóng gói và vận chuyển thích hợp để thực hiện tốt việc thu thập và xét nghiệm nhanh chóng các mẫu bệnh phẩm đã đươc chỉ định
1. An toàn sinh học trong thu thập mẫu bệnh phẩm
- Mẫu bệnh phẩm: có thể chứa tác nhân lây nhiễm
- Khi thu thập: đảm bảo an toàn và các biện pháp khử nhiễm để bảo vệ người lấy mẫu, người được lấy mẫu, đồng nghiệp, nhân viên phòng xét nghiệm, cộng đồng, môi trường
- Tránh nhiễm chéo mẫu bệnh phẩm, đảm bảo chất lượng mẫu bệnh phẩm
- Người thực hiện việc lấy mẫu bệnh phẩm phải được đào tạo/ tập huấn về kỹ năng thu thập mẫu bệnh phẩm và an toàn sinh học
- An toàn cho người lấy mẫu:
+ Lựa chọn và sử dụng trang thiết bị bảo hộ cá nhân phù hợp.
+ Rửa/Sát khuẩn tay trước và sau khi lấy mẫu.
+ Được đào tạo/tập huấn kỹ năng lấy mẫu, an toàn sinh học.
+ Thực hiện theo quy trình lấy mẫu được quy định.
+ Sử dụng dụng cụ dùng 01 lần
+ Khử nhiễm dụng cụ
+ Sát khuẩn bằng cồn 700
+ Lấy mẫu ở khu vực riêng biệt, đảm bảo sạch, thông khí tốt
- An toàn cho nhân viên y tế, cộng đồng và môi trường:
+ Thu gom và xử lý chất thải đúng quy định
+ Khử nhiễm thích hợp
+ Xử lý sự cố đúng quy trình
2. Trang bị bảo hộ cá nhân:
Găng tay dùng một lần, làm bằng chất liệu nitrile, không bột. Cổ găng dài quá cổ tay, tốt nhất là dài đến giữa cẳng tay (độ dài tối thiểu của găng là 280mm)
Khẩu trang (y tế, N95 …), chống thấm, người đeo có thể thở dễ dàng, dễ nhận diện mặt trong và ngoài, hình dạng thiết kế sao cho không bị hút vào miệng (ví dụ hình mỏ vịt hoặc hình nón chụp)
Quần, áo bảo hộ: Áo dài tay, chiều dài áo đến giữa đùi; nên bằng chất liệu chống thấm, sáng màu để dễ nhận diện khi bị bẩn, ve tay áo chun hoặc được cố định để không bị vén lên. Nếu áo làm bằng chất liệu thấm nước, cần mặc thêm tạp dề không thấm nước ở ngoài khi thực hiện những hoạt động dự kiến có thể sẽ bị văng bắn,tràn đổ lượng lớn dung dịch
Kính bảo hộ: Gắn kín với da mặt, khung nhựa PVC linh hoạt để có thể vừa với các loại khung mặt. Gắn kín mắt và vùng xung quanh; vừa với cả những người phải đeo kính y khoa; mắt nhựa trong đã được xử lý chống xước và chống bị hơi mờ; có dây điều chỉnh để kính được giữ chắc và không rơi ra trong khi làm việc; có bộ phận thoát khí để tránh bị hơi mờ.
Tấm chắn bảo vệ mặt: Làm bởi nhựa trong, cho phép nhìn xuyên qua tốt; có dây tròng qua đầu sao cho tấm chắn gắn khớp với trán (dây điều chỉnh được); nên chống bị hơi mờ; phải che toàn bộ phía mặt trước và hai bên
Mũ trùm đầu, giày kín mũi…
Mặc quần áo phòng hộ cá nhân: Thực hiện đúng các bước khi mặc và cởi trang thiết bị bảo hộ cá nhân theo hướng dẫn phụ lục 3, Quyết định 343/QĐ-BYT(7/02/2020)
3. Khi lấy mẫu xét nghiệm:
- Sử dụng khẩu trang chuyên dụng: theo tiêu chuẩn NIOSH N95 hoặc EU FFP2 hoặc loại tương ứng hoặc có khả năng bảo vệ cao hơn. Khi đeo khẩu trang, luôn kiểm tra khẩu trang có vừa khít với mặt hay không.
- Sử dụng kính bảo vệ mắt
- Sử dụng bộ quần áo bảo hộ.
- Sử dụng găng tay. Thay găng tay và thực hiện vệ sinh tay sau khi tiếp xúc với từng bệnh nhân.
- Thực hiện việc lấy mẫu trong phòng được lưu thông khí đầy đủ.
- Hạn chế tối thiểu số người có mặt trong phòng lấy mẫu/phòng bệnh
4. An toàn khi tiếp xúc khí dung có chứa tác nhân gây bệnh
- Khí dung tạo ra khi: Người bệnh ho, hắt hơi và thực hiện một số thủ thuật như hút rửa, nội sôi khí, phế quản, ...
5. Xử lý chất thải lây nhiễm
- Cho chất thải lây nhiễm vào túi đựng rác thải lây nhiễm (theo quy định).
- Cho chất thải sắc nhọn vào hộp đựng vật sắc nhọn (theo quy định).
- Hấp tiệt trùng chất thải lây nhiễm trước khi đưa vào nơi tập trung chất thải y tế để đem đi xử lý và tiêu hủy.
- Khử nhiễm bằng dung dịch sát khuẩn (chloramin B 0,1% hoặc cồn 70%) bề mặt làm việc và các thiết bị liên quan.
- Thực hiện vệ sinh tay.