Trong những năm nay, Quảng Nam đã đạt được 3 mục tiêu trong Phòng, chống sốt rét là không có dịch sốt rét xảy ra, không có người tử vong do sốt rét và tỷ lệ mắc sốt rét còn dưới 0,01/1.000 dân số. Đến ngày 18/6/2025 đã có 18/18 huyện, thị xã, thành phố được công nhận loại trừ bệnh sốt rét. Để đạt được kết quả này, tỉnh ta đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm kiểm soát và khống chế hiệu quả sự lây truyền của bệnh sốt rét.
Loại trừ sốt rét trên quy mô toàn tỉnh
Từ trước những năm 2000, huyện Nam Trà My là một trong những điểm nóng của tỉnh Quảng Nam về sốt rét. Dịch bệnh hoành hành nghiêm trọng, trung bình mỗi năm ghi nhận hàng ngàn ca mắc, trong đó có nhiều trường hợp tử vong. Đặc điểm địa hình hiểm trở, rừng núi bao phủ, dân cư phân tán, điều kiện sinh sống còn lạc hậu, tỷ lệ ngủ rẫy cao đã tạo môi trường thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển và lây lan nhanh chóng trong cộng đồng.
Là 1 trong huyện cuối cùng của tỉnh vừa được công nhận loại trừ xong sốt rét, thời gian qua, huyện Nam Trà My đã triển khai đồng bộ các giải pháp từ cấp huyện đến cơ sở như tăng cường truyền thông cho người dân về phòng, chống sốt rét; hướng dẫn ngủ màn để phòng muỗi đốt; tổ chức phun hóa chất tồn lưu diệt muỗi truyền bệnh tại các điểm nguy cơ; đến tận thôn, nóc để lấy lam máu xét nghiệm, khám sàng lọc, cấp thuốc điều trị cho người bệnh. Ngoài ra, phối hợp giám sát, quản lý đối tượng thường xuyên vào rừng, ngủ rẫy – nhóm có nguy cơ mắc sốt rét cao. nhằm nâng cao nhận thức của người dân, kiểm soát tốt ca bệnh và véc-tơ truyền bệnh. Nhờ đó mà trong 3 năm liên tục, trên địa bàn huyện không có dịch sốt rét xảy ra
Đặc biệt, vai trò của cán bộ y tế cơ sở được thể hiện xuyên suốt theo năm tháng như không ngại gian khó, kiên trì bám địa bàn, bám dân, lặn lội qua rừng, vượt suối đến từng thôn, nóc để tuyên truyền, phát hiện sớm và xử lý ca bệnh kịp thời. Chính sự tận tụy thầm lặng này đã góp phần quan trọng vào thành quả loại trừ sốt rét tại địa phương – một dấu mốc ghi nhận công sức bền bỉ của nhiều thế hệ cán bộ y tế miền núi.
Cầm trên tay Quyết định công nhận loại trừ sốt rét, Bác sĩ Trần Văn Thu - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Nam Trà My chia sẽ: Đây là một dấu mốc quan trọng và đầy tự hào đối với toàn thể ngành Y tế huyện Nam Trà My nói riêng và ngành Y tế tỉnh Quảng Nam nói chung khi chúng ta chính thức được công nhận loại trừ bệnh sốt rét trên toàn địa bàn tuyến huyện. Thành quả này không đến từ một sớm một chiều, mà là cả một quá trình dài kiên trì và bền bỉ. Đây là sự đóng góp không ngừng nghỉ của biết bao thế hệ cán bộ, viên chức, người lao động ngành Y tế từ huyện, tỉnh, các viện sốt rét, đến Trung ương – từ những năm tháng gian khổ của thời chưa có đường sá, đến hôm nay.
Bảo vệ thành quả loại trừ sốt rét bền vững
Bác sĩ CKI Dương Quốc Thảo, Phó Trưởng khoa Ký sinh trùng – Côn trùng, CDC Quảng Nam cho biết Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã có tờ trình gửi Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn, đề xuất công nhận Quảng Nam là tỉnh đạt tiêu chí loại trừ sốt rét toàn diện trong năm nay. Tuy nhiên, sốt rét vẫn có nguy cơ quay trở lại nếu lơ là công tác phòng, chống. Do đó, trong giai đoạn RAI4E (từ 2024-2026), tỉnh ta cần tập trung phòng chống sốt rét quay trở lại.
Khó khăn lớn nhất trong hoạt động phòng chống sốt rét là tiếp cận, quản lý các đối tượng đi rừng, ngủ rẫy để tuyên truyền và cung cấp các dịch vụ xét nghiệm, mùng màn tẩm hóa chất. Do vậy, thời gian tới cần tập trung tiếp cận các nhóm đối tượng này. Song song đó, tiếp tục công tác truyền thông nâng cao ý thức phòng chống sốt rét cho người dân. Duy trì tập huấn chuyên môn nghiệp vụ thường kỳ cho nhân viên y tế, tránh nguy cơ lãng quên do lâu ngày không còn ca bệnh. Đặc biệt, chuẩn bị đầy đủ về nhân lực, thuốc men, vật tư để luôn sẵn sàng ứng phó nếu bệnh quay trở lại. Góp phần thực hiện lộ trình đến năm 2027 loại trừ xong bệnh sốt rét trên quy mô cả nước./.
Viết Thạnh