TS.BS. Trần Văn Kiệm
Giám đốc CDC Quảng Nam
Năm 2020, một năm đầy biến động về tình hình dịch bệnh với sự xuất hiện và xâm nhập của dịch bệnh nguy hiểm Covid-19, là bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona gây ra, tuy nhiên sau một năm nhìn lại công tác phòng chống dịch bệnh tại Quảng nam đã đạt được những kết quả nhất định.
Tình hình chung và kết quả phòng chống dịch bệnh trong nước cũng như tại Quảng Nam.
Tại Việt Nam, trong năm 2020 các bệnh dịch lưu hành tiếp tục được khống chế, tỷ lệ mắc và tử vong của hầu hết các bệnh dịch truyền nhiễm lưu hành thấp hơn so với trung bình giai đoạn 5 năm qua, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực, các bệnh truyền nhiễm có vắc xin tiêm phòng có tỷ lệ mắc giảm mạnh do duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao. Tiếp tục giữ vững thành quả thanh toán bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh. Một số bệnh truyền nhiễm còn lưu hành như bệnh tay chân miệng, sốt xuất huyết có số mắc giảm nhưng vẫn còn gia tăng cục bộ tại một số địa phương vào các tháng cao điểm, bệnh sởi ghi nhận rải rác, lẻ tẻ tại một số tỉnh, thành phố, nhưng không thành ổ dịch tập trung cũng đã được can thiệp giải quyết kịp thời tránh được nguy cơ lan rộng và bùng phát thành dịch lớn. Tuy nhiên trong năm 2020, dịch bệnh Covid-19 xuất hiện và lây lan nhanh chóng, trở thành một đại dịch toàn cầu, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, kinh tế, xã hội trên thế giới cũng như nước ta.
Tại Quảng Nam, nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới nổi không ghi nhận trường hợp mắc. Bệnh tay chân miệng ghi nhận 435 ca giảm 56,1 % so với cùng kỳ năm 2019 (991). Bệnh sốt xuất huyết Dengue cũng giảm 73,3 % (3.014 ca) so với cùng kỳ năm 2019 (11.275 ca), không có tử vong. Bệnh sốt rét trong năm 2020 ghi nhận 55 trường hợp mắc, giảm 32,0 % so với năm 2019 (81 trường hợp), không có trường hợp sốt rét ác tính, tử vong. Các bệnh truyền nhiễm thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng 20 năm liên tục bảo vệ được thành quả thanh toán bại liệt kể từ khi chính thức được WHO xác nhận vào năm 2000; năm thứ 15 duy trì loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh quy mô huyện trên phạm vi toàn tỉnh,… Tuy nhiên, dịch bệnh nguy hiểm mới xâm nhập Covid-19, ảnh hưởng đến tỉnh ta từ tháng 02 năm 2020, đến ngày 22/12/2020 ghi nhận 107 trường hợp mắc, 03 trường hợp tử vong, gần 1.000 người cách ly tại cơ sở y tế, hơn 9.000 người cách ly tập trung, hơn 60.000 người cách ly tại nhà và hơn 100.000 mẫu xét nghiệm Covid-19. Trước sự biến động này, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã nhanh chóng tham gia dập dịch với phương châm: ngăn chặn xâm nhập, phát hiện sớm, cách ly ngay, khoanh vùng gọn.
Tuy sự xuất hiện của dịch bệnh COVID-19 là một khó khăn thách thức, nhưng với vai trò là cơ tham mưu trực tiếp Sở Y tế các biện pháp phòng chống dịch bệnh đã góp phần quan trọng để khống chế hoàn toàn dịch Covid, các loại dịch nguy hiểm khác không xảy ra, góp phần quan trọng để nâng cao và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.
Tiếp tục với vai trò lãnh đạo hoạt động về ngành y tế dự phòng nói chung và công tác phòng chống dịch bệnh nói riêng, năm 2021, CDC chủ động triển khai các biện pháp phòng chống dịch nhằm duy trì và phát huy hiệu quả phòng chống dịch thời gian qua, nâng cao cảnh giác hơn, triển khai mạnh mẽ hơn trong thời gian tới để phòng chống, khống chế kịp thời các loại dịch bệnh đặc biệt là COVID-19. Chính vì thế, để đạt được yêu cầu trong công tác phòng chống dịch bệnh, năm 2021 CDC phấn đấu đạt được mục tiêu giảm 5-10% tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm so với trung bình hàng năm giai đoạn 2016-2020. Khống chế kịp thời dịch bệnh, không để dịch lớn xảy ra góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và phát triển kinh tế, xã hội.
Các giải pháp thực hiện
1. Tổ chức, chỉ đạo điều hành: Củng cố Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh các cấp để nâng cao chất lượng, hiệu quả và chủ động trong phòng chống bệnh dịch, kịp thời chỉ đạo triển khai công tác phòng, chống và ứng phó khi dịch bệnh xảy ra tại địa phương; Tăng cường trách nhiệm của các cấp, ban ngành trong công tác phòng, chống dịch bệnh, sớm phê duyệt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh, cấp và bổ sung kinh phí cho công tác phòng chống dịch bệnh và các chương trình Y tế mục tiêu; Tăng cường xã hội hóa công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, huy động các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội và người dân và cùng với cơ quan quản lý nhằm phát huy được hiệu quả cao nhất.
2. Chuyên môn kỹ thuật:
Các giải pháp giảm mắc: Đánh giá rút kinh nghiệm công tác phòng chống dịch năm 2020, đề xuất các biện pháp chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác phòng chống dịch năm 2021; Tổ chức giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trong nước và quốc tế, kịp thời đáp ứng các tình huấn về dịch bệnh; Tăng cường giám sát bệnh chủ động tại cửa khẩu và cộng đồng, phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh, kịp thời thu dung, cách ly, điều trị, cấp cứu bệnh nhân, xử lý ổ dịch triệt để nhằm hạn chế lây lan và không để bệnh dịch lan rộng, bùng phát. Chú trọng vào nhóm các dịch bệnh nguy hiểm (Ebola, MERS-CoV, cúm A(H5N1), cúm A(H7N9), dịch hạch, Covid-19 ...) và các bệnh lưu hành có số mắc cao (bệnh tay chân miệng, sốt xuất huyết, sởi, sốt rét, dại, liên cầu lợn ...); Thực hiện tốt chương trình tiêm chủng mở rộng, thường xuyên rà soát đối tượng và tổ chức tiêm vét các loại vắc xin trong tiêm chủng mở rộng, đặc biệt tại các xã, phường vùng sâu, vùng xa, vùng đi lại khó khăn, vùng có dân tộc thiểu số sinh sống, các trung tâm bảo trợ xã hội, các cơ sở chăm sóc tập trung tự nguyện bảo đảm tỷ lệ tiêm các loại vắc xin trong tiêm chủng mở rộng đạt trên 90% ở quy mô xã, phường trên phạm vi toàn quốc; Thực hiện giám sát trọng điểm một số bệnh truyền nhiễm gây dịch như sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản... nhằm cung cấp chính xác, kịp thời, đầy đủ các thông tin cần thiết về dịch tễ học, vi khuẩn học và các yếu tố liên quan làm cơ sở lập kế hoạch dự phòng và khống chế dịch bệnh chủ động; Triển khai kế hoạch hoạt động chống dịch bệnh và phòng, chống sốt xuất huyết thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia; Phối hợp giám sát viêm gan vi rút và điều tra tỷ lệ nhiễm viêm gan ; Tiếp tục hướng dẫn và triển khai thực hiện phòng chống bệnh dại; Xây dựng Kế hoạch đáp ứng với các tình huống khẩn cấp về phòng chống dịch bệnh; Phối hợp chặt chẽ với ngành thú y trong việc chủ động giám sát, chia sẻ thông tin và tổ chức các hoạt động phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người; Duy trì, kiện toàn các đội cơ động chống dịch bệnh tại các tuyến, có đủ năng lực và trang thiết bị sẵn sàng thực hiện xử lý ổ dịch, hỗ trợ tuyến trước khi có dịch bệnh xảy ra; Tiếp tục thực hiện và duy trì hệ thống giám sát phản ứng sau tiêm chủng; Triển khai chiến dịch tiêm vắc xin, tiêm bổ sung vắc xin tại vùng nguy cơ: chiến dịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản, tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản tại vùng nguy cơ; Triển khai áp dụng Hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia; hệ thống báo cáo bệnh truyền nhiễm; phần mềm báo cáo công tác kiểm dịch y tế trên phạm vi toàn quốc; Tổ chức tập huấn cho các cán bộ trực tiếp tham gia công tác phòng chống dịch (cán bộ giám sát, xét nghiệm, cấp cứu điều trị bệnh nhân, xử lý ổ dịch, truyền thông).
Các giải pháp giảm tử vong: Phối hợp tăng cường năng lực cho bệnh viện các tuyến, về phòng chống dịch, bệnh.
3. Truyền thông, giáo dục sức khỏe
Đẩy mạnh công tác truyền thông về phòng chống bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm, tiêm chủng; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chủ động ứng phó, xử lý các tình huống thông tin y tế bất cập, kịp thời cung cấp thông tin bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân; Chủ động, thường xuyên cung cấp thông tin kịp thời và chính xác về tình hình dịch bệnh, phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng, hệ thống thông tin và truyền thông tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, khuyến cáo phòng, chống dịch bệnh; Tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, phổ biến kiến thức về các biện pháp phòng bệnh, lợi ích tiêm chủng để vận động nhân dân chủ động đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, phối hợp và tham gia các hoạt động phòng, chống dịch bệnh
4. Đầu tư nguồn lực
Bổ sung số lượng cán bộ hiện đang thiếu cho các đơn vị dự phòng các tuyến, đảm bảo đủ nhân lực tham gia công tác phòng chống dịch; Tăng cường các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để thực hiện công tác y tế dự phòng một cách hiệu quả; Thực hiện đầy đủ và kịp thời các chế độ, phụ cấp ưu đãi nghề, phụ cấp chống dịch, trực dịch cho cán bộ tham gia chống dịch bệnh; Theo dõi, chỉ đạo các địa phương, đơn vị đảm bảo hậu cần phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh, đảm bảo kinh phí, hóa chất, trang thiết bị.
5. Nghiên cứu khoa học: Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học về dịch tễ học của bệnh, tác nhân gây bệnh, về véc tơ truyền bệnh, vắc xin phòng bệnh, đánh giá hiệu quả các biện pháp phòng chống dịch bệnh, xây dựng mô hình phòng chống để đề xuất các biện pháp phòng chống phù hợp.
6. Công tác kiểm tra, thanh tra: Tổ chức các đoàn công tác đi thanh tra việc thực công tác phòng chống dịch bệnh, quản lý sử dụng vắc xin trong tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng dịch vụ; Thường xuyên tổ chức các đoàn kiểm tra, chỉ đạo, phòng chống dịch bệnh, tập trung vào các dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi hoặc bệnh lưu hành có số mắc, tử vong cao (tay chân miệng, sốt xuất huyết, sởi, dại, Covid-19 …); Kiểm tra, giám sát, hỗ trợ kỹ thuật cho các bệnh viện về phân tuyến điều trị, phân luồng khám bệnh, cách ly, triển khai các giải pháp phòng chống lây nhiễm chéo trong bệnh viện; Phối hợp với ngành thú y và các đơn vị liên quan thành lập các đoàn công tác liên ngành tăng cường kiểm tra công tác phòng chống dịch tại các huyện, thành phố trọng điểm.